Կրոնական զբոսաշրջությունը, որպես հասկացություն, չի զարգացել մեկ գիշերվա ընթացքում: Տասնամյակներ շարունակ մարդիկ ճանապարհորդում էին կրոնական վայրեր: Այնուամենայնիվ, հին ժամանակներում ճանապարհորդությունը թույլատրելի էր միայնհասարակության ամենաբարձր օղակներից: Այս մարդիկ ավելի վաղ մշակում էին մշակույթը, էթնիկ պատկանելությունը, կրոնը և ժամանցը ՝ իրենց ճանապարհորդությունը վայելելուհամար: Timesամանակակից ժամանակներում կրոնական զբոսաշրջությունը դարձել է խորշշուկա, որտեղ մարդիկ մշտապես ճանապարհորդում են իրենց երկրում և արտասահմանում ՝իրենց համոզմունքների պատճառով այցելելու կրոնական և հոգևոր վայրեր:

Մեր օրերում ուխտագնացություն կատարելը ամենասիրված կրոնական կառույցը դարձել էշատ ավելի հեշտ: Մոտ կամ հեռու, կա բուն կրոնական զբոսաշրջության հատուկ բաժին, որըներառում է տուր փաթեթներ, ներառյալ նվիրյալների մեկ կամ մի քանի ուխտագնացությանվայրեր:

Կրոնական զբոսաշրջության գաղափարը զարգացել է քաղաքակրթության սկզբից: Pամանակին ուխտավորները մեկնում էին ՝ հարգանքի տուրք մատուցելու սուրբ վայրերին ևնրանց խնամակալներին ամբողջ աշխարհում: Անցած 2,000 տարվա ընթացքումզբոսաշրջությունը դեպի սուրբ վայրեր միավորվել է ուխտագնացության հետ: Եվ անցած 200 տարիների ընթացքում հարուստ եվրոպացիները սկսեցին այցելել Եվրոպայում և Նորաշխարհում եզակի սրբազան ծիսական վայրեր:

Կրոնական տուրիզմի պատմությունը գալիս է շատ հին ժամանակներից։ Դեռ հին հույները և հռոմեացիները սիրում էին հաճախել սրբազան վայրեր, տաճարներ։ Հին Հռոմում, օրինակ, Վեստա աստվածուհու պաշտամունքն այնքան մեծ էր, որ եթե նրա որևէ արդեն մահվան դատապարտված հանցագործի տանում էին մահապատժի և ճանապարհին պատահմամբ կարող էր նրանց ճանապարհը կտրել Վեստա աստվածուհու սպսաուհիների թափորը, այդ դատապարտյալը ազատվում էր մահապատժից։ Հին Հունաստանում բոլոր արքաներն ու հերոսները արշավանքներից առաջ այցելում էին տաճարներ և մեծ թվով կենդանիներ էին զոհաբերում ռազմի ու հաղթանակի աստվածներին, իսկ հաղթանակած զորավարները իրենց ռազմավարից մեծ բաժին էին հատկացնում սիրելի աստվածների տաճարներին։

Միջնադարում ուխտագնացությունը սկսեց ավելի մասսայական բնույթ կրել։ Դրանք խաչակրաց արշավանքներն էին դեպի Պաղեստին սելջուկներից ազատագրելու Հիսուս Քրիստոսի կյանքի հետ կապված սրբավայրերը։ Անշուշտ, դրանք խլեցին հարյուր հազարավոր մարդկանց կյանքեր։ Սակայն երբ 1192թ․ Անգլիայի թագավոր Ռիչարդ Առյուծասրտի և Եգիպտոսի Այուբյան գահակալ Սալահ ադ Դինի միջև կնքվեց հաշտության պայմանագիր, Եվրոպայից մեծաքանակ ուխտավորներ անարգել կարող էին գնալ Երուսաղեմ և այցելել տիրոջ գերեզման, անցնել Վիա-դոլորասայով (չարչարանքների ճանապարհ)։ Աշխարհի ամենախոշոր կրոնական կենտրոնի իրավունքը տրված է Երուսաղեմին։ Մյուս կրոնական կենտրոններից նա առավել ինքնատիպ է նրանով, որ այն միաժամանակ սուրբ է համարվում երեք կրոնների համար՝ հուդաիզմի, քրիստոնեության և իսլամի։

Հուդաիզմին հետևող հրեաների համար Երուսաղեմում կոնկրետ վայր չկա, ուր նրանք կայցելեին որպես ուխտավոր (մահտեսի)։ Նրանց համար սուրբ է ողջ քաղաքը։ Այնուհանդերձ ցանկացած հավատացյալի սրբազան պարտքն է աղոթել հռչակավոր Լացի պատի տակ։ Այս ավանդույթը գալիս մ․թ․70 թվականից, երբ հռոմեացիները ավերեցին քաղաքը և տաճարը։ Տասնյակ հազարավոր հրեաներ սպանվեցին, կենդանի մնացածներին քշեցին ստրկության, տաժանակրության, ով էլ ազատվեց՝ արտաքսվեց քաղաքից՝ մահվան սպառնալիքով արգելվելով վերադառնալ հայրենի քաղաք։ Հետագայում հատուկ ընտրյալներին հռոմեացիները թույլատրեցին կատարել դեպի այդ քաղաք ուխտագնացություն և ողբալ ավերակների վրա իրենց նախնիների մահը։ Մարդիկ իրենց աղոթքը կամ ուղերձը թղթի վրա գրելով դնում են պատի ճեղքերի մեջ և նոր հեռանում այդ վայրից։ Այս ձևը հասել է մինչև մեր օրեր։ Երուսաղեմ այցելող հուդայական ուխտավորները այցելում են նաև մեկ ուրիշ վշտի, ցավի ու մորմոքի վայր՝ Յադվաշեմ։ Սա Հոլոքոստի ժամանակ նացիստների կողմից սպանված 6 միլիոն հրեաների հիշատակի վայրն է։ Քրիստոնյաների համար Երուսաղեմը կապված է Հիսուսի Քրիստոսի երկրային կյանքի հետ։ Բազմահազար ուխտավորներ այցելում են այստեղ, որպեսզի քայլեն Փրկչի հետքերով։ Նրանց համար ամենակարևոր վայրը Տիրոջ գերեզմանի եկեղեցին է, ուր այցելելով խոնարհվում են սուրբ մասունքների առաջ, հատկապես կրաքարային այն սալի վրա, որին խաչից իջեցնելուց հետո դրել են Հիսուսի մարմինը և նախապատրաստել թաղման։ Հիսուս Քրիստոսն ինքն էր իր խաչը տանում դեպի Գողգոթա։ Զբոսաշրջության ամենաեռուն սեզոնը կապված է այս միջադեպի հետ։ Մեծ Պահքի Ավագ շաբաթի հինգշաբթի օրը հազարավոր քրիստոնյաներ աշխարհի տարբեր անկյուններից գալիս են Երուսաղեմ քայլելու Հիսուսի դատի վայրից դեպի Գողգոթա անցած ողջ ճանապարհով, ուր և խաչին բարձրացրեցին նրան երկու ավազակների հետ։ Այդ ճանապարհը կոչվում է Չարչարանքների ճանապարհ՝ Վիա դոլորասա։

Երուսաղեմից որոշ հեռավորության վրա են գտնվում Բեթղեհեմը, ուր ծնվել է Հիսուս Քրիստոսը, որի հենց կենտրոնում է գտնվում Հիսուսի ծննդյան տաճարը և Նազարեթը, որտեղ անցել են Հիսուսի հասունացման ու կայացման, հոգու ամրացման տարիները, ուր նա խաղաղեցնում էր Գալիլեական ծովի ալիքները։ Այս քաղաքի ձկնորսների մեջից էլ նա գտավ իր սիրելի աշակերտներին։ Մուսուլմանների համար ևս ուխտատեղի է Երուսաղեմ քաղաքը ու այնտեղ գտնվող Օմարի մզկիթը, որը կոչվում է նաև Ժայռի գմբեթ։ Սա մեր ժամանակներ հասած ամենահին մուսուլմանական շինությունն է։

Կրոնական տուրիզմ տերմինը և այլ ենթատեքստեր, ինչպիսիք են «հոգևոր զբոսաշրջություն», «սրբազան զբոսաշրջություն» կամ «հավատքի տուրիզմ», հաճախ օգտագործվում են որպեսփոխանակություն: Դա զբոսաշրջության ձև է ՝ երկու հիմնական ենթակարգերով.

• ուխտագնացություն, որը նշանակում է ճանապարհորդություն կրոնական կամ հոգևորնպատակներով, և
• տեսարժան վայրերի այցելություն, կրոնական հուշարձանների և արտեֆակտներիդիտում

Կրոնական զբոսաշրջության կառավարումը բախվում է բազմաթիվ մարտահրավերների, որոնք եզակի են ինչպես լայնությամբ, այնպես էլ դրա կիրառմամբ: Տարածվածհասկացություն է, որ կրոնական նշանակության վայրեր գոյություն ունեն աստվածաշնչյանժամանակներից: Հուդա-քրիստոնեական համատեքստում ուխտագնացությունըհիշատակություն է գտնում նաև Աստվածաշնչի Հին Կտակարանում: Կրոնականզբոսաշրջության ապացույցները առկա են նաև Նոր Կտակարանի Պենտեկոստեիպատմության մեջ (օրինակ ՝ հրեաները գնացել էին Երուսաղեմ ամբողջ աշխարհիցPasատիկ): Այս կայքերից շատերը դեռ գոյություն ունեն այլ կայքերի շարքում. չնայած դրանքքայքայվել և ավերվել են դարերի ընթացքում, սակայն դրանք դեռևս ունեն զգալիժառանգական արժեք: